Serebral Palsi Nedir, Belirtileri Nelerdir ?
16/08/2020
1915

Serebral Palsi Nedir, Belirtileri Nelerdir ?

Serebral Palsi Nedir ?

Serebral palsi, doğum öncesinde, doğum sırasında ve sonrasında oluşan beyin hasarına bağlı olarak gelişebilen belirti ve bozukluklar bütünüdür. Temel olarak kasların hareketi, gerginliği ve motor fonksiyonu etkilenmiştir.Tutulum, hafif bir ayak eğilmesinden tekerlekli sandalyeye bağımlılık gibi çok geniş bir yelpazede olabilir. Epilepsi, görme-işitme kaybı, solunum, sindirim, boşaltım sorunları, yutma- konuşma güçlüğü gibi problemler tabloya eşlik edebilir. Toplumda görülme sıklığı 1000’de 2’dir. Genellikle ilk 2 yaşa kadar olan kalıcı ama ilerlemeyen hasarlar sonucu oluşur.

Serebral Palsi Nedenleri Nelerdir?

Ülkemizdeki en sık neden, doğum öncesi ve doğum sırasında bebeğin yeterli oksijen alamamasıdır. Bebeğin anne karnında geçirdiği enfeksiyonlar, genetik rahatsızlıklar, kan uyuşmazlığı, annenin diyabet, tiroit ve tansiyon problemi, düşük doğum ağırlığı, erken doğum, zor ve müdehaleli doğum, beyin kanaması, doğum sonrasında ise travma, enfeksiyonlar, pıhtılaşma bozuklukları, sarılık ve konvülzyonlar başlıca nedenler arasında sayılabilir.

Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir ?

Genellikle 4-6. ayda bebeğin gelişimindeki gerilik ve fonksiyonlardaki bozukluk ailenin dikkatini çeker.

-Baş tutma, emekleme, oturma, yuvarlanma gibi kas motor becerilerinde gecikmeler

-Kaslarda aşırı sertleşme veya gevşeme, sık düşme

-Kas koordinasyon zayıflığı ve istemsiz hareketler

-Konuşmada gecikme, yutma problemleri , nöbet, zeka geriliği, görme ve işitme problemleri

Bu problemlerin bir veya birkaçı aynı anda görülebilir.

Serebral Palsi Tipleri Nelerdir ?

Beyindeki etilenen alanlara göre değişik belirtiler gösteren SP’ler mevcuttur.

1-Spastik Tip:

En yaygın görülen tipidir. %70-80’ini oluşturur. Beyinin dış katmanının etkilenmesi ile oluşur. Kaslarda aşırı sertliğe ve hareket güçlüğüne neden olur. Bir ya da iki uzvu, vücudun bir yarısını veya kol ve bacakların tamamını tutabilir. Yürürken dizlerde bükülme, bacaklarda makaslama pozisyonu görülebilir.

2-Diskinetik Tip:

Bu tipte daha çok hareket kontrol problemi vardır. El, kol ve bacaklarda burulma şeklinde istemsiz hareketler oluşur.

3-Hipotonik Tip:

Spastik tipin aksine kol, bacak, gövde ve başta kuvvetsizlik ve gevşeklik görülür. Konuşmada, nefes almakta ve yürümede güçlük gelişebilir.

4-Ataksik Tip:

En seyrek görülen SP tipidir. Derinlik ve denge algısı sorunludur. Kol, bacak ve gövde hareketleri çoğu zaman düzensiz ve hızlıdır. Motor fonksiyonlarda bir sakarlık izlenimi vardır.

5-Karma Tip:

Değişik SP tiplerinin bir arada görüldüğü formdur. Genellikle spastik ve diskinetik tipten oluşur. Baskın tipe göre isimlendirilen karma tipte farklı rahatsızlıklar bir arada görülür.

Serebral Palsi Tanısı:

Belirtilerin ortaya çıkması zaman aldığı için tanı genellikle 4-12. ayda konur. Baş tutamama, vücudu döndürememe, bazı zihinsel fonksiyonlardaki gerilik ile doktora başvurulur. Çocuk nöroloji uzmanı tarafından hastanın öyküsü ayrıntılı olarak dinlenir. Doğum öncesi ve sonrası risk faktörleri değerlendirilir.

-Fiziki ve nörolojik muayenesi yapılıp motor ve dil becerileri, çevre ile ilişkileri, vücut asimetrisi değerlendirilir.

-Beyinde hasar varlığını tespit etmek için Manyetik Rezonans (MR) görüntüleme ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) kullanılabilir.

-Özellikle nöbet geçiren hastalarda Elektroensefalografiden (EEG) faydalanılabilir.

-Görme, işitme muayenesi yapılır

-Kan ve idrar örnekleri incelenir

-Genetik çalışmalar ve metabolik testler yapılabilir

-Skolyoz ve kalça çıkığı için omurga ve eklem grafileri çekilebilir

Serebral Palsi Nasıl Tedavi Edilir ?

Serebral palside oluşan beyin hasarını günümüz şartlarında geri döndürmek mümkün değildir. Fakat düzenli takip ve tedavi ile sınırlandırmalar düzeltilebilir, komplikasyonlar önlenebilir ve pek çok beceri geliştirilebilir. Tedavide multidisipliner yaklaşım önemlidir.Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon hekimi hastanın yakın takibi, tedavinin şekillendirilmesi ve koordinasyonunda önemli rol oynar. 

Çocuk nöroloji uzmanı, ortopedist, çocuk psikiyatrisi, beyin cerrahisi, göz uzmanı, KBB uzmanının yanı sıra rehabilitasyon ekibimizdeki fizyoterapist, fizik tedavi teknikeri, ergoterapist (iş-uğraşı terapisti), dil ve konuşma terapisti, ortotist (cihazlama), özel eğitim öğretmeni gibi sağlık profesyönelleri tedavide görev almaktadır.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon:

Serebral palsili hasta, tanı konmasından yaşamının ileri dönemlerine kadar fizik tedavi doktoru ve ekibinin takip ve tadavisinde olmalı. Kol, bacak, baş ve gövde kontrolünü sağlamak, yürüme ve oturma gibi fiziksel kabiliyetleri geliştirmek için ilk yıllardan itibaren yoğun bir program uygulanır. Gelişebilecek muhtemel komplikasyonlara karşı takibe alınır. Cihazlama ihtiyacına göre ortotist ile birlikte planlama yapılır. Çocuğun günlük hayata ve okula , ilerleyen aşamada sosyal hayata ve iş ortamına adapte olmasına yardımcı olunur. Bağımsı ve üretken bir birey olması hedeflenir.

Hastanın durumuna ve ihtiyacına göre rehabilitasyon , 30 seanslık kürler şeklinde yılda birkaç kez yapılabilmektedir. Seanslar yaklaşık 1 saat sürmektedir. CP rehabilitasyonunda özel tedavi protokolleri uygulanmakta, gereğinde fizik tedavi ajanlarından yararlanılmaktadır. Özel eğitim ile desteklenip havuz tedavisi, at terapi, robotik tedavi gibi farklı yöntemlerle kombine edilebilmektedir. Son zamanlarda ozon tedavisi de tercih edilmektedir.

 

İlaç tedavisi:

Spastik (aşırı kasılmış) kaslar için antispastik denilen ilaç grupları kullanılmaktadır. Dirençli olgularda halk arasında botox olarak bilinen botulinum toksini uygulanabilmektedir. Aşırı zayıf ve beslenme problemi olan çocuklarımıza takviye ek basinler önerilmektedir.

Ameliyat ve girişimsel tedaviler:

Ortopedik olarak tendon gevşetme, tendon transferi, kalça çıkığı, omurga eğriliği, el-ayak deformitelerine karşı opereasyonlar planlanabilir. Talamotomi, derin beyin stimulasyonu, selektif dorsal rizotomi, fonksiyonel elektrik stimulasyon yöntemleri, repetatif manyetik stimulasyon uygulanabilir. Kasılmalar için baklofen pompası takılabilir.

Serebral palsili hastalarımızda hedef; aile ve çevre katılımını sağlayarak düzenli takip ve tedavi ile çocuklarımızı, kendine yeter bireyler olarak toplumsal yaşama adapte etmektir.